Büyük Kahverengi Makine
“Gün gelecek sessizliğimiz şimdi boğmakta olduğunuz sesimizden çok daha güçlü olacak.”
August Spies
1907’de, 19 yaşındaki genç bir girişimcinin 100 dolarlık sermayesiyle kurulmuş bir şirket UPS. İngilizce “United Parcel Service” UPS’nin açılımı; Türkçesi Birleşik Paket Hizmeti. 1962 yılına kadar James ‘jim’ Casey nin başında bulunduğu bu şirkete, şu ana kadar 9 farklı kişi yöneticilik etmiş. Şu an şirketin başında bulunan Scott Davis, aynı zamanda bir bankanın da yöneticisi ( $5,168,664 2008’den bu yana sadece UPS’den kazandığı para).
Ekonomi dünyasında ve taşıma sektöründe kullandıkları renkten ötürü “Büyük Kahverengi Makine” diye tanınıyor UPS. Tabi ki onu bu tanıma uygun hale getiren sadece rengi değil. UPS bir günde, 15 milyon paketi 200’den fazla ülkede 6.1 milyon müşteriye ulaştırıyor. Bunu yaparken bisikletinden uçağına kadar farklı bir sürü araçtan yararlanıyor, büyük makine olmak kolay olmasa gerek!( Şimdi de çevreye zarar vermeyen elektrikli araçlar kullanıyorlar, geçen sene amerika’da çevreye en duyarlı şirketlerden biri seçilmiş bu ‘büyük kahverengi makine’. )
Sadece 2009 yılında 45.3 milyar dolarlık kazanç sağlayan UPS, 408 bin işçi çalıştırıyor( rakamlar taşeron şirket işçilerini kapsıyor mu bilemiyorum). Elbette günde 15 milyon paketi 6 küsur milyon insana Scott Davis ve onun değerli parasevici arkadaşları taşımıyor. Bu iş UPS bünyesinde çalışan 408 bin işçinin.
2009 yılında Haluk Ündeğer’in Ünsped adlı şirketinin UPS’ye dahil olmasıyla Türkiye piyasasına giriş yapan UPS, Haluk Ündeğer’i 21 ülkeden oluşan Orta Doğu ve Orta Asya bölge şefliğiyle onurlandırmış. Küresel sermayeden payına düşen kemiği almak isteyen bu zat, UPS’nin sloganının yerel uygulayıcısı; “ticaret dünyasını eş zamanlı kılar”.
Tekstil, otomativ, elektronik gibi bir sürü sektörde Türkiye’de faaliyet gösteren Ünsped lojistik, artık büyük kahverengi canavarın küresel ekonomik planlarının uygulayıcısı. “yetmiş milyonluk pazar” gibi gördüğü Türkiye’sini, küresel sermayenin vazgeçilmez parçası yapmaya hazır Ündeğer. Küresel sermayenin kapitalist ahlakını fazlasıyla benimsemiş. Çok uluslu şirketlerin yerellerde uyguladığı (ve devletin yerel politikalarıyla perçinlediği) taşeronlaştırmadan tutun da, iş yerinde işçilere uygulanan katı kurallara, kapitalist ücret politikalarına değin, kahverengi canavarın ahlakını çoktan benimsemiş türkiye UPS.
UPS’nin Ünsped politikası, çokuluslu şirketlerin ortak politikası. UPS amerika’nın ikinci büyük işveren şirketi. UPS’nin uyguladığı bu sistem diğer çok uluslu şirketler tarafından takip edilen bir sistem; sermayenin yerel pazara girmesi için yerel bir şirketle ortak hareket etmek, bir bakıma yerel şirketi küresel sermayeye dahil etmek (tabi ki kendi bünyesinde)… Böylelikle sermayesini büyütmek, büyütmek.
İşte bu kadar büyük kahverengi canavara karşı direniyor UPS işçisi. Yaklaşık 180 gündür üstelik. Her sabah saat 9’da grev yerinde buluşuyor, kimi zaman kemik yalayıcısı Ündeğer’in sadık kölelerini hedef alıp slogan atıyorlar, kimi zaman halaya duruyorlar. Kimi zaman küresel sermayenin tellerini sallıyorlar, kimi zaman okkalı bir küfür ediyorlar bu canavarın devlet kolluklu koruyucularına. 180 günlük bu direniş örgütlü bir umut taşıyor yüreğinde büyümekte olan ve çok daha güçlü olacak büyük bir ses.
